Люблян университетінің медицина факультетінің базасында 2019 жылдың 25 ақпаны мен 1 наурызы аралығында Эразмус+ TRUNAK жобасы аясында воркшоп өтті. Бұл еуропалық серіктестердің қатысуымен Қазақстан университеттерінің автономиясын одан әрі кеңейту бойынша ұсыныстар мен бағыттарды талқылау үшін ұйымдастырылған екінші воркшоп.
Қатысушылар тобы өз жұмысының негізі ретінде Еуропалық университеттер қауымдастығының ұсыныстарын және Лунд университетінде консорциум жұмысының нәтижелерін алды. Кездесудің бірінші бөлімінде еуропалық университеттердің өкілдері шетелдік білім беру жүйесіндегі автономияны дамыту тәжірибесімен бөлісті.
Жоба үйлестірушісі, Hugo Bragioni университеттер автономиясына қозғалыс – бұл барлық елдердегі шексіз процесс және оның соңғы кезеңі жоқ екенін атап өтті. Барлық елдер ел тарихына, білім беру саласындағы дәстүрлерге, Үкімет пен университеттер арасындағы өзара қарым-қатынастарға жиі байланысты өз тәжірибелеріне ие. Хьюго жобаның міндеті – әр елден құнды тәжірибе алу және қазақстандық білім берудің шынайылығына барынша бейімдеу екеніне назар аударды.
Enora Pruvot Еуропалық Университеттер Қауымдастығының өкілі Қазақстандағы университеттердің автономиясын талдаудың негізгі нәтижелерін ұсынды. Enora атап өткендей, егер қазақстандық жоғары оқу орындарының ұйымдастырушылық және қаржылық автономиясы олардың түріне байланысты болса, онда академиялық автономия деңгейі заң бойынша барлығы үшін бір дәрежеде анықталады. Зерттеу нәтижелері бойынша автономияның барынша жоғары дәрежесі Кадрлық бағытта болды.
Воркшоп қатысушыларына Ұлыбритания, Швеция, Финляндия, Словения және Польша университеттерін басқару тәжірибесі ұсынылды. Көптеген елдерде жоғары оқу орындарының автономиясы ел Конституциясында бекітілген. Мысалы, Словенияның Конституциясында, 58-бапта мемлекеттік университеттер мен мемлекеттік жоғары оқу орындары автономды, ал оларды қаржыландыру тәртібі Заңмен реттеледі деп айтылған. Словенияда университет қызметкерлері мемлекеттік қызметкерлер болып табылады,еңбекақы төлеудің кепілді деңгейі бар және өздерінің саяси көзқарастары мен артықшылықтарын білдірмеуі тиіс. Сонымен қатар, Люблин университетінің Rado Bohinc профессоры алдағы уақытта Словенияның академиялық қауымдастығы мемлекеттік қызметкерлер мәртебесінен бас тартқысы келетінін айтты.
Еуропалық жоғары оқу орындары көп жағдайда ректордың сайлауын өз бетінше өткізеді, оған академиялық қызметкерлер мен студенттер белсенді қатысады. Ректорды іріктеу критерийлерін жоғары оқу орындары да белгілейді. Білім беру жүйелерінің көпшілігінде университеттер ақылы және тегін негізде қабылданатын контингенттің көлеміне ықпал етуге мүмкіндігі бар. Еуропалық ЖОО-да студенттік өзін-өзі басқару факультеттерді басқаруға белсенді түрде қатысатыны қызықты тәжірибе болып табылады.
Қарастырылған университеттерді басқаруда маңызды рөлді академиялық кеңестер атқарады – Сенаттар немесе Ассамблея. Бұл алқалы органдар сайланбалылық негізінде құрылады және әртүрлі топтармен ұсынылады. Оқытушылар мен студенттерден өкілдер алдымен факультеттердің алқалық кеңестерінде таңдалады. Әдетте академиялық кеңесте жалпы санынан 60% – профессорлар, 20% - әкімшілік. 20% - студенттер.
Еуропалық тәжірибе білім беру мекемелерінің автономиясын кеңейту көп жағдайда университеттердің белсенді ұстанымына байланысты екенін көрсетті. Дербестікті кеңейтудің жаңа импульстері үшін маңызды сәт-бұл процестің нәтижесі жоғары оқу орындарының тәуелсіздігі фактісінің өзі емес, сапалы білім беру деңгейінің өзгеруі болуы тиіс.
Манаш Қозыбаев атындағы СҚМУ атынан воркшопқа Стратегия, сапа және интернационалдандыру департаментінің директоры Марина Владимировна Погребицкая және Сагитдинова Танзиля Камилевна қатысты. Марина Владимировна мен Танзиля Камилевна алдыңғы воркшопқа Лунд университетінде әзірленген қазақстандық жоғары оқу орындарының академиялық және кадрлық автономиясының үлгісі туралы презентацияны ұсынды.
Бұдан әрі кездесуге қатысушылар екі топқа бөлініп, бірнеше жұмыс күні ішінде ұйымдастырушылық, кадрлық, академиялық және қаржылық автономияны кеңейтудің ықтимал нұсқаларын талқылады.
Воркшоптың соңғы күнінде топтарда жұмыс қорытындылары ұсынылды, олардың ішінде ректорды таңдаудың ұсынылған жаңа нұсқаларының маңызды сәті болып табылады және Қазақстанда білім мен ғылымды дамытудың жаңа стратегиялық бағдарламаларын енгізе отырып, барлық жоғары оқу орындарында осы процедураларды біріктіру болып табылады.
Жалпы алғанда, қысқа мерзім ішінде айтарлықтай нәтижелерге қол жеткізуге мүмкіндік берген воркшоп ұйымдастыру тиімділігі мен достық атмосфераны атап өткім келеді. Словениядағы жұмыс қорытындысы жобаның келесі кезеңіне – Польшадағы воркшоп қатысушыларына беріледі.
Кездесу аясында Манаш Қозыбаев атындағы СҚМУ Люблян университетінің медицина факультетімен одан әрі ынтымақтастық туралы келісім жасалды.
