Археолог ғалымдар 1967-1968 жылдары ашқан елді мекенді «Ақерей» деп атады. Бұл - сақ кезеңінің темір дәуіріне жататын солтүстіктегі қоныс. Мұндағы жәдігерлерді көрген кез-келген адам таңғалады. Көне заманда өте жұқа алтыннан түрлі бейнелерді жасау техникасы өте жоғары деңгейде болғанын байқауға болады. Оны толыққанды зерттеу тек 2004 жылы басталған.
Бұл елді мекенде ерте темір дәуіріне жататын жәдігерлер табылды. Ғалымдар мұнда табылған заттар мен көне жәдігерлер облысымыздың көп жылдық тарихы бар екеніне дәлел, дейді. Зерттеу жұмыстары әлі де жалғасып жатыр. Ғалымдар алдағы уақытта бұдан да құнды дүниелер табылатынына сенімді.
Қазба жұмыстарын жүргізуге тәжірибелі археологтар ғана емес, сонымен қатар, жаңадан бастаған тарихшылар да белсене атсалысты. Биыл мұнда Тарих мамандығы бойынша оқитын бірінші курс студенттері практикадан өтіп жатыр. Олар екі апта бойы қалашықты зерттеген. Студенттер, көбінесе күрекпен, қасықпен, тіпті қарапайым құрылыс саймандарымен жұмыс істеген. Осыған дейін металл балқытуға арналған пештердің қалдықтары табылды. Ғалымдар күйдірілген кірпіштер шоғырланған өндірістік алаңдардың орнын анықтады. Бұл ежелгі сақтардың металлургиялық өндіріс технологиясымен жақсы таныс болғандығын көрсетеді. Археолог мамандарының айтуынша, жеке шұңқырларда жануарлардың қаңқасы жақсы сақталған, балық сүйектері де жиі кездеседі.
Географтар, геофизиктер, археологтар бұл саланың мамандары әрқашан тығыз байланыста жұмыс жасайды. Сондықтан, зерттеу алаңында «Физика және астрономия» мамандығының үшінші курс студенттерін де көруге болады. Сонымен қатар, жыл сайын мектеп оқушыларына экскурсия ұйымдастырылып келеді. Балалар уақыттарын қызықты әрі тиімді өткізді. Олар туған өлкеміздің тарихымен, сирек кездесетін көне жәдігерлермен таныса алды. Жоба барысында табылған барлық құнды археологиялық «олжа» зерттеліп, қалпына келтіріледі. Табылған заттар мемлекеттік сақтауға заңды түрде тапсырылады. Солардың бірі облыстық тарихи-өлкетану мұражайы. Бүгінде қалашықты зерттеп, қазба жұмыстарын жүргізуге 40-қа жуық студент қатысып жатыр.
