ҚР БҒМ Ғылым комитетінің "Ғылымды дамыту" бюджеттік бағдарламасы, "2018-2021 жж. Ғылыми зерттеулерді гранттық қаржыландыру" кіші бағдарламасы
Жоба жетекшісі: М.А.Кошкин , PhD докторы, И.А. Зубань , магистр.
Жобаны орындаушылар: М.А. Кошкин, PhD докторы, И.А. Зубань, магистр., В.С. Вилков, б.ғ.к., доцент, В.Ю. Панченко, магистр, И.А. Фомин, магистр, М.Н. Калашников, К.С. Жадан, магистр.
Орындау мерзімі: 2018-2020 жж.
Қаржыландыру көлемі: 24 000 000 теңге.
Жобаның мақсаты: Қазақстан аумағы арқылы қоныс аударатын және ұя салатын қаздар мен қарашақаздардың жай-күйі туралы түсініктерге елеулі түзетулер енгізуге қабілетті жаңа ақпарат пен деректер алу, сондай-ақ олардың таралымдарын зерттеудің қазіргі заманғы әдістемелерін әзірлеу.
Күтілетін нәтижелер: - қаздар мен қарашақаздардың ғаламдық қауіп төндіретін және аңшылық түрлерінің саны бойынша қазіргі заманғы деректер;
- Солтүстік Қазақстанда ұя салатын және көші-қон тоқтайтын орындардағы негізгі нүктелер;
- Солтүстік Қазақстан жағдайында қаздар мен қарашақаздарды аулау және белгілеу әдістемесі;
- ұя салатын және көші-қон тоқтайтын жерлерде қаздар мен қарашақаздарға әсер ететін шектеуші факторлар кешені;
- көші-қон аялдамалары, Қыстаулар мен ұя салатын орындар, қаздар мен қарашақаздардың қоныс аудару мерзімдері мен стратегиялары туралы қазіргі заманғы деректер;
- ұя салу кезеңінде сұр қаздардың кеңістік-биотопиялық таралуы бойынша деректер, ооморфологиялық және ұя салу көрсеткіштері;
- құстар мониторингінде ұшқышсыз ұшу аппараттарын пайдалану бойынша әдістемелік ұсынымдар;
- деректерді алдын ала өңдеу алгоритмдерін бағдарламалық іске асыру, берілген типтегі объектілерді (белгілі бір түрдегі құстарды) тануға мүмкіндік беретін көп қабатты нейрондық желіні бағдарламалық іске асыру);
- құстардың суреттерін өңдеуге арналған бағдарламалық кешеннің прототипі.
Зерттеу нәтижелері бойынша РИНЦ және Scopus базаларында рецензияланатын журналдарда кемінде 3 ғылыми жұмыс жазу және жариялау жоспарлануда.
Жобаның сипаттамасы: жаңа технологияларды қолдана отырып, ұя салатын және қоныс аударатын қаздар мен қарашақаздардың популяцияларына жан-жақты зерттеу жүргізу, бұл олардың жұмыс істеуі туралы қолданыстағы идеяларға айтарлықтай толықтырулар енгізуге, популяцияны есепке алуды ұйымдастыруға және жүргізуге арналған нұсқаулықтарды әзірлеуге, сондай-ақ табыстың алгоритмін анықтауға мүмкіндік береді.осы құстардың әртүрлі факторларға, соның ішінде адам қызметінің әсеріне тәуелділігі.
Жобаның міндеттері:
- Солтүстік Қазақстанның жағдайларын ескере отырып, қаздар мен қарашақаздарды аулау әдістемесін әзірлеу және енгізу;
- Солтүстік Қазақстандағы көші-қон аялдамаларының негізгі нүктелеріндегі қаздар мен қарашақаздар санының мониторингі;
- сұр қаздың ұя салатын популяциясына, сондай-ақ олардың шектеулі әсерін анықтау үшін қоныс аударатын қаздар мен қарашақаздарға әсер ететін факторларды зерттеу;
- ұя салатын және қоныс аударатын қаздар мен қарашақаздарды аулау және белгілеу (спутниктік таратқыштар, сақиналар мен жағалар);
- көші-қон бағыттарының ерекшеліктерін анықтау және құстардың көші-қон стратегиясы, көктемгі және күзгі көші-қон жолдары мен қыстаулардағы негізгі аумақтар;
- ұшқышсыз ұшу аппараттарын қолдана отырып, құстардың кластерлерін аэрофототүсірудің ерекшеліктерін зерттеу және оларды пайдалану бойынша ұсыныстар дайындау;
- суретке түсіру объектілерін (қаздар мен қарашақаздар) жіктеу алгоритмін оның негізінде суреттерді дешифрлеу бағдарламасын әзірлеу;
- сұр қаздың ұя салатын популяциясының санын бақылау, ұя салу биологиясының ерекшеліктерін, кеңістіктік-биотопиялық таралуын және оларға әсер ететін факторларды зерттеу;
- қаздар мен қарашақаздардың жаһандық қауіп төндіретін түрлеріне, оларға халықаралық маңызы бар негізгі орнитологиялық аумақтар мәртебесін беру үшін жаңа негізгі аумақтардың тізімін дайындау.