Қазақстанның жоғары білім беру жүйесінде аккредиттеу үдерісін енгізу қажеттілігіне бірнеше жайлар себепші болды:
- жоғары және орта кәсіби мекемелердің дипломдары тек аккредиттелген ЖОО-лар мен колледждердің түлектері үшін ғана өзара танылуына сәйкес Еуразиялық экономикалық қоғамдастық және ТМД елдерінің арасындағы келісімді орындау;
- Қазақстан азаматтарының шет елдерде және халықаралық еңбек нарығында білім алу құқықтарын қорғау – халықаралық талаптар бойынша жоғары оқу орны аккредиттеуден өз елінде өтуі тиіс, басқаша жағдайда оның дипломдары, тіпті мемлекеттік үлгідегілер, шет елде танылмайды;
- Қазақстанның жоғары және жоғары оқу орнынан кейін білім беру жүйесін Болон үдерісіне біріктіру;
- ақпарат алмастыру және салыстырмалы критерийлер мен процедураларды әзірлеу үшін білім сапасы жөніндегі халықаралық желілермен бірігіп жұмыс жасау.
Қазір Білім туралы заңда бөлек 9-1 бап білім беру қызметтерінің сапасын арттырудың маңызды құралдарының бірі ретінде аккредиттеуге арналған. Аккредиттеуді ұлттық және халықаралық аккредиттеу органдары олардың әзірлеген стандарттарының негізінде жүргізе алады. ҚР БҒМ Қазақстанда танылған аккредиттеу агенттіктерінің реестрін қалыптастырады.
Қазір осы реестрге 12 агенттік енгізілген:
- АРТА, Аккредиттеу және рейтингтің тәуелсіз агенттігі, ҚР;
- БСҚҚТА, Білім сапасын қамтамасыз ету жөніндегі қазақстандық тәуелсіз агенттігі, ҚР;
- ASIIN, Инженерия, информатика, жаратылыстану және математика ғылымдары саласындағы білім беру бағдарламаларын аккредиттеу жөніндегі агенттік, Германия;
- ACQUIN, Аккредиттеу, сертификаттау және сапамен қамтамасыз ету институты, Германия;
- ACBSP, Бизнес мектептер мен бағдарламаларды аккредиттеу жөніндегі кеңес, АҚШ;
- ABET, Инженерлік іс және технология саласындағы Аккредиттеу Кеңесі, АҚШ;
- FIBAA, Халықаралық іскерлік әкімшілендіру саласындағы аккредиттеу қоры, Германия;
- KAZSEE, Қазақстанның Заманауи (Элиталық) Білім Ассоциациясы, ҚР;
- ARQA, Аккредиттеу және білім беру сапасын сараптау бойынша тәуелсіз агенттігі, ҚР;
- MusiQuE, Музыка сапасын жақсарту, Бельгия;
- ECAQA, «Білім беруді, денсаулық сақтауды сапамен қамсыздандыру және Аккредиттеудің Еуразиялық Орталығы» Коммерциялық емес мекемесі, ҚР;
- АТҚО, «Аккредиттеудің Тәуелсіз Қазақстандық орталығы» Коммерциялық емес мекемесі, ҚР.
Қазақстанда реестрдің қалыптасу кезеңінен, яғни, 2012 жылғы 31 мамырынан бастап осы агенттіктерде өткен аккредиттеу мойындалады.
Білім туралы заңға сәйкес аккредиттеу ерікті түрде іске асырылады. Білім беру ұйымы реестрге енгізілген аккредиттеу органын өз бетінше таңдайды және өз есептерінен аккредиттеу үдерістеріне төлем жүргізеді.
Мамандандырылған аккредиттеуден өткен білім беру ұйымдары азаматтарға аккредиттелген бағдарламалар бойынша өз үлгілеріндегі білім беру туралы құжаттарды беруге құқылы.
Институционалдық және мамандандырылған аккредиттеуден өткен мекемелер аккредиттеу мерзіміне дейін аккредиттелінген бағдарламалар бойынша мемлекеттік аттестаттау процедурасынан босатылады.
Сондай-ақ, Білім туралы заңына келесі түзетулер енгізіледі:
- білім беру гранты негізінде кадрларды даярлауды қаржыландыру институционалдық аккредиттеуден өткен білім беру ұйымдарында іске асырылады;
- білім беру гранты негізінде жеке мамандықтар бойынша кадрларды даярлауды қаржыландыру осы мамандықтар бойынша мамандандырылған аккредиттеуден өткен білім беру ұйымдарында іске асырылады.
Бұл түзетулер 2014 жылғы 1 қаңтардан – жоғары оқу орнынан кейінгі білімі бар кадрларды даярлау үшін, ал 2015 жылғы 1 қаңтардан – жоғары білімі бар кадрларды даярлау үшін енгізіледі.
Демек, жоғары оқу орындары үшін маңызды стратегиялық міндет бекітілген реестрге енгізілген агенттіктерде институционалдық және мамандандырылған аккредиттелу болып табылады.
