Тарих ғылымдарының кандидаты, доцент, Қазақ КСР Жоғары мектебінің еңбек сіңірген қызметкері
Канаева Тамара Михайловна 1945 жылы 9 маусымда Солтүстік Қазақстан облысы Петропавл қаласында жұмысшы Канаев Михаил Антоновичтың, анасы Канаева Вера Васильевнаның отбасында дүниеге келген.
1952-1962 жылдары орта мектепте оқып, бір жыл аға пионер болып жұмыс істеді. 1963-1967 жылдары Петропавл педагогикалық институтының тарих-филология факультетінде оқыды. Студенттік жылдары Тамара Михайловна республиканың қоғамдық өміріне белсенді қатысып, Х-шы Тың егін жинауға қатысушы белгісімен марапатталды.
1967 жылы тамызда Петропавл педагогикалық институтының тарих кафедрасының ассистенті лауазымына қабылданды; 1975-1977 жылдары – стажер-зерттеуші лауазымына, 1977-1980 жылдары М.В. Ломоносов атындағы Мәскеу мемлекеттік университетінің тарих факультетінің аспиранты болды. 1982 жылы 2 ақпанда М.В. Ломоносов атындағы Мәскеу мемлекеттік университетінде КСРО тарихы бойынша мамандандырылған кеңесте профессор М.Г. Седовтың жетекшілігімен тарих ғылымдарының кандидаты ғылыми дәрежесін алу үшін диссертация қорғады. КСРО халыққа білім беру жөніндегі мемлекеттік комитетінің шешімімен 1991 жылы 4 шілдеде тарих кафедрасының доценті ғылыми атағы берілді.
1980 жылғы желтоқсаннан бастап 2011 жылғы маусымда зейнеткерлікке шыққанға дейін Петропавл педагогикалық университетінде, 1994 жылдан бастап Солтүстік Қазақстан Университетінде еңбек етті.
Тамара Михайловна Канаеваның XIX ғасырдағы Ресей қоғамдық қозғалысының тарихы («Неделя» газеті және цензура (1876-1893 жж.) (2005), «Неделя» газетінің (Екатеринбург-Сургут, 2012) қоғамдық – саяси ұстанымы туралы және т. б.), «Қазақстанның кеңестік кезеңінің тарихы», «Солтүстік-Қазақстан облысы: туған өлке шежіресінің беттері» (Алматы, 1993), «Солтүстік Қазақстан облысы» энциклопедиялық басылымы: Л.Н. Гумилев, П.А. Столыпин, М.И. Бенюх, өнеркәсіптік кәсіпорындар туралы, Ф.А. Сим, бірлесіп жазған мақаланы жариялау арасында, А.Ф.Шкурко, Мұғалімдер институты туралы (1937-1955) (Алматы, 2004) және т.б. сонымен қатар белгілі кеңестік және ресейлік тарихшы М.Г. Седовты еске алуға арналған басылымдары бар (Мәскеу, 2005).
Т.М. Қанаеваның жарияланымдары ғылыми қоғамдастықта жоғары бағаланғанын атап өткен жөн. Мысалы, «П.А. Гайдебуров (1841-1893)» атты мақалаға 1982 жылы Мәскеу университетінің тарих сериясында жарияланған «Неделя» газетінің қоғам қайраткері және редакторы, «Орыс жазушылары. 1800-1917. Т1» (Мәскеу, 1989) өмірбаяндық басылымында сілтеме берілген..
Тамара Михайловна білім алушылардың зерттеу дағдыларын қалыптастыру ісіне белсенді қатысты. Мысалы, 1985 жылы облыстық тарих олимпиадасын өткізуге қатысқаны үшін Құрмет грамотасымен, 1989 жылы Петропавл педагогикалық институтының «Студент және ғылыми - техникалық прогресс» республикалық турында өнер тарихы мен теориясы бойынша командасын дайындағаны үшін Құрмет грамотасымен марапатталды. Т. М. Қанаеваның жетекшілігімен студенттер бірнеше рет республикалық деңгейдегі СҒЗЖ олимпиадаларының, конкурстарының жүлдегерлері атанды. Өзі де ғылыми жұмыстармен белсенді айналысты.
Тамара Михайловна Канаева Солтүстік Қазақстан облысының қоғамдық-саяси өміріне белсенді қатысты, оның ішінде Қазақстан әйелдерінің II съезінің делегаты болды (1987 ж.).
Т.М. Қанаева 1982 жылдан бастап тарих кафедрасының меңгерушісі болған. Кафедра меңгерушісі ретінде Тамара Михайловна үздік дәстүрлерді сақтай алды: еңбекке қабілетті ұжым құрылды, 90-шы жылдардағы реформалардың қиын жағдайында да оқу және ғылыми жұмысты жақсы ұйымдастырылды. Кафедра тарих мамандарын даярлаудан бастап ғылыми кадрларды даярлауға дейінгі жолдан өтті.
Білім, оқыту әдістемесін меңгеру және іске шығармашылық көзқарасқа негізделген жоғары кәсібилік - тарих пәнінің оқытушысы ретіндегі Т.М. Канаеваның маңызды ерекшеліктері. Бұл адамның жеке ерекшеліктері әрқашан жауапкершілік, сенімділік, міндеткерлік болды. Тамара Михайловна 1985-1999 жылдары университеттің Ғылыми кеңесінің ғылыми хатшысы, СҚМУ жанындағы лицейдің директоры болды.
Тамара Михайловна Канаева мемлекеттік наградаларға ие: КСРО Жоғарғы Кеңесі төралқасының атынан ұзақ жылдар бойы адал еңбегі үшін 1987 жылғы 11 маусымда «Еңбек ардагері» медалімен марапатталды; Еңбегі жоғары білікті мамандарды даярлау ісіндегі көп жылғы және мінсіз еңбегі үшін (1997, 2002 жж.) Қазақстан Республикасы Білім және ғылым министрлігінің грамоталарымен, Құрмет грамоталарымен, университет басшылығының Алғыс хаттарымен марапатталды.
Т.М. Қанаеваға «Қазақ КСР Жоғары мектебінің еңбек сіңірген қызметкері» атағы берілді (1987 жылғы 15 мамыр). Оның есімі педагогикалық институттың Құрмет Кітабына енгізілген.
«М. Қозыбаев атындағы СҚМУ дамуына қосқан үлесі үшін»Үлкен Алтын медалінің иегері, «Академик Манаш Қозыбаев» медальдары.
Ильясова Г.С.,
"Қазақстан тарихы және әлеуметтік-гуманитарлық пәндер" кафедрасының меңгерушісі